Rafał Mazur
Rafał Mazur jest jednym z najciekawszych i najbardziej twórczych improwizatorów grających na akustycznej gitarze basowej. Muzyk – filozof zajmuje się praktyką i teorią swobodnej/spontanicznej improwizacji. Od 10 lat prowadzi badania nad strategiami działania, stosowanymi w praktyce artystycznej filozofów kręgu wenren. Szczególnie interesuje się zastosowaniem tych strategii w praktyce muzycznej i sztukach walki. Strategie te stara się zaadaptować do praktyki swobodnej, dźwiękowej improwizacji w muzyce współczesnej.
Improwizacja swobodna – warsztaty / wykład otwarty
Improwizacja jako metoda działania jest znana ludzkości do zarania dziejów. W zasadzie, w pewnych, najczęściej niespodziewanych okolicznościach, wszyscy improwizujemy. Każdemu przecież się zdarzyło działać bez przygotowania, gdy sytuacja nagle wymagała naszej aktywności i każdy ma za sobą doświadczenie robienia czegoś, bez wcześniejszego przygotowania. Ale czy jest tak, że skoro wszyscy improwizujemy, to wszyscy jesteśmy improwizatorami? No cóż, odpowiem pytaniem na pytanie (mimo, iż to niezbyt grzecznie): czy, skoro wszyscy umiemy pisać, i pismem na co dzień się posługujemy, to znaczy, że wszyscy jesteśmy pisarzami?
Codzienne, drobne improwizowanie (bo przecież nie wszystko w życiu da się zaplanować, a tym bardziej zgodnie z planem wykonać) jest działaniem, które wynika wprost z naszych, ludzkich zdolności poznawczych i komunikacyjnych. Tak po prostu jest, że człowiek jako istota inteligentna ma wśród zasobów wykształconych ewolucyjnie zdolności adaptacyjne. Ale to dopiero początek; tak jak pisarzem nie zostaje się poprzez znajomość pisma, czy muzykiem, przez zdolność słyszenia różnic w wysokościach dźwięków, tak też bycie improwizatorem, to coś więcej, niż wykorzystywanie tych zdolności w podstawowym zakresie. To świadome ich używanie i rozwijanie.
Improwizacja swobodna, non-idiomatyczna pojawiła się w praktyce artystycznej w drugiej połowie XX wieku. Wtedy bowiem pojawiły się warunki w kulturze do jej zaistnienia, radykalnie zmienił się obraz świata, zatem i pojawiły się nowe strategie działania w tym świecie. Wraz z pojawieniem się badań socjobiologicznych ludzie zdali sobie sprawę z roli struktur myślowych warunkowanych przez kulturę w procesach percepcji i podejmowania decyzji. Współczesne nauki przyrodnicze wykazały istnienie porządku emergentnego i opisały systemy samoorganizujące się. Zakwestionowano istnienie twardego determinizmu.
O tym wszystkim chciałbym Państwu opowiedzieć i nawiązać do działań artystycznych, szczególnie muzycznych. Niemniej, będzie to opowieść o improwizowaniu jako o fenomenie działania, niezależnie od dziedziny w której się jest aktywnym. O improwizacji jako strategii działania w ogóle. Oraz o moich metodach rozwijania umiejętności improwizatorskich, które wypracowałem w oparciu o dalekowschodnią praktykę sztuk walki.
W zawiązku z tym, że jestem muzykiem, będę posługiwał się przykładami działania z dźwiękiem. Opowiem o modelach słuchania, reakcjach na dźwięk itp. Można przynieść instrumenty, ja będę miał swój ze sobą. Ale spotkanie otwarte jest dla wszystkich, którzy są zainteresowani współczesną, świadomą, swobodną improwizacją, szczególnie w jej kolektywnym wymiarze. Wykład otwarty ma formę rozmowy z możliwością przejścia do działań praktycznych, jeśli uczestnicy tego zechcą. Ma też wymiar bardzo ogólny; nie będę mówił np. o konkretnych utworach i ich improwizowaniu, jak ma to miejsce na warsztatach jazzowych. Opowiem o tym, co zrobić, by powstały możliwości swobodnego improwizowania, jak przekroczyć struktury myślowe, jak poszerzyć zdolności poznawcze i wypracować umiejętność szybkiego, adekwatnego do sytuacji działania. (Rafał Mazur)
