Wojciech Szczerbetka – Pumping Iron (18.05 – 29.06.2023)

W maju i czerwcu zapraszamy do galerii fotograficznej Miejsce przy Miejscu 14 na wystawę Wojciecha Szczerbetki.

Pumping Iron* to projekt inspirowany archiwalnymi zdjęciami przedstawiającymi kulturystów z lat 70. Stworzony przez Wojciecha Szczerbetkę i grupę  siłaczy-performerów, poproszonych o sfotografowanie się – bez żadnych instrukcji czy wskazówek udzielonych im wcześniej przez artystę.

Punktem wyjścia dla stworzenia serii autoportretów była wszechobecność męskiego spojrzenia w kulturze. A także pytanie: jakie znaczenie mają relacje władzy, gdy chodzi o akt patrzenia? Szczerbetkę interesuje spoglądanie, obserwowanie, podpatrywanie, które w przypadku kulturystyki oznaczają zwracanie uwagi na męskie ciało przez mężczyzn oglądających pokazy kulturystyczne. Owa dwuznaczność, w ciekawy sposób odwołuje się do pojęcia male gaze, sformułowanego przez teoretyczkę Laurę Mulvey. W swojej podstawowej definicji odnosi się ono do uprzedmiotawiającego przedstawiania kobiet w mediach, filmie i kulturze wizualnej. Kobiet widzianych oczami heteroseksualnego mężczyzny.

Pumping Iron bada, czym może być owo „męskie spojrzenie” użyte przewrotnie – gdy skupia się na innym mężczyźnie. Artysta konstruuje przestrzeń, w której odbywa się sesja fotograficzna: ustawia lampy, lustro, aparat i zaprasza modela. Jednocześnie wycina z sytuacji pozowania kontekst zawodów, obecności publiczności czy też kulturystycznego „show”. Mężczyźni, którzy wykonują swoje portrety w lustrach, są sami ze sobą i występują tylko dla siebie. Dopiero później, gdy oglądamy gotowe zdjęcia, zaczepiają nas swoim spojrzeniem.

Użycie aparatu wielkoformatowego podkreśla związki między historycznymi metodami fotografii, a kreowaniem męskiego wizerunku. Naciśnięcie spustu migawki to symboliczne „pompowanie żelaza”, ale także akt kreowania siebie, stwarzania na nowo własnego obrazu. 

*Tytuł wystawy odwołuje  się do dokumentu o kulturystyce z lat 70-tych, który jest jedną z inspiracji dla wystawy.

Wojciech Szczerbetka