Nie mam ochoty kierować swych uczuć ku sobie, a nie ma już nikogo, komu mógłbym je ofiarować. Raymond Chandler, „Długie pożegnanie”; przeł. K. Klinger
— Źle wyglądasz, Sándor. Czy mogę ci jakoś…? — Tańcz, Meskalino. Tańcz, jakby nie było jutra.
I zapłakał.
***
— na zegarach wybiła dwunasta (krótka pauza) czas więc na krótki felieton jazzowy (krótka pauza) audycję nie tyle o jazzie (krótka pauza) co o jazzmanach (dłuższa pauza) przy mikrofonie jak zwykle wita państwa frank green kłaniam się (dłuższa pauza) dzisiejsze spotkanie poświęcimy żyjącemu w latach tysiąc dziewięćset (krótka pauza) cztery tysiąc dziewięćset czterdzieści trzy fatsowi wallerowi i (krótka pauza) podobnie jak wspomnienie o fatsie navarro (krótka pauza) ten felieton również będzie nieco krótszy niż zazwyczaj (dłuższa pauza) zatem nie przedłużajmy niepotrzebnie i przejdźmy do bohatera dzisiejszego odcinka (dłuższa pauza) thomas wright fats waller był jednym z najbardziej wpływowych pianistów ery swingu dixieland i ragtime’u (krótka pauza) do tego o sporym talencie (krótka pauza) komicznym (dłuższa pauza) jego innowacyjne podejście do (krótka pauza) powstałej w harlemie (krótka pauza) techniki stride (krótka pauza) charakteryzującej się metrum czteromiarowym (krótka pauza) gdzie lewa ręka gra naprzemiennie bas (krótka pauza) na raz i trzy oraz (krótka pauza) akord na (krótka pauza) dwa i cztery (krótka pauza) miało ogromny wpływ na wielu muzyków jeszcze przed nastaniem ery bebopu (dłuższa pauza) skomponował między innymi takie przeboje jak ain’t misbehavin’ (krótka pauza) viper’s drag (krótka pauza) jitterbug waltz czy honeysuckle rose (krótka pauza) choć zdarzało mu się też (krótka pauza) co ciekawe grać (krótka pauza) wykonywać bacha na organach (dłuższa pauza) zmarł w tysiąc dziewięćset czterdziestym trzecim z powodu powikłań po zapaleniu płuc (dłuższa pauza) na pogrzebie zjawiły się tłumy (krótka pauza) szacuje się że cztery tysiące osób przyszło pożegnać fatsa (krótka pauza) co skłoniło pastora (krótka pauza) adama claytona (krótka pauza) powella (krótka pauza) juniora do powiedzenia podczas laudatio funebris (krótka pauza) tutaj cytat (krótka pauza) zawsze grał dla pełnej sali (dłuższa pauza) jego prochy zostały rozrzucone nad harlemem z samolotu pilotowanego przez czarnoskórego weterana pierwszej wojny światowej (dłuższa pauza) i na koniec ciekawostka (dłuższa pauza) w tysiąc dziewięćset dwudziestym (krótka pauza) szóstym fats został porwany po występie w chicago (dłuższa pauza) czterech mężczyzn wsadziło go do samochodu i zawiozło do (krótka pauza) hawthorne inn (krótka pauza) gdzie (krótka pauza) z pistoletem przystawionym do pleców (krótka pauza) został zmuszony do grania na fortepianie na urodzinach (krótka pauza) uwaga uwaga (krótka pauza) samego ala capone’a (dłuższa pauza) podobno opuścił przyjęcie po trzech dniach (krótka pauza) bardzo pijany (krótka pauza) zmęczony i bogatszy o kilka tysięcy dolarów (krótka pauza) które otrzymał w napiwkach od capone’a i innych uczestników przyjęcia (dłuższa pauza) a teraz specjalnie dla słuchaczy (krótka pauza) fats waller i jego wprowadzona do grammy hall of fame kompozycja (krótka pauza) ain’t misbehavin’
***
12 stycznia tysiąc dziewięćset któregoś roku, nie wiadomo, kiedy dokładnie, ale na pewno w czasach, gdy muzycy jazzowi, wyniszczeni heroiną, alkoholem i licznymi chorobami, które wtedy były śmiertelne, jeszcze umierali młodo. Nieporadny młody dziennikarz bez złudzeń, któremu najpierw marzyła się świetlana kariera saksofonisty, a później — gdy okazało się, że z powodu braku predyspozycji, które zaspokajałyby jego ambicję, nigdy nie zostanie wirtuozem żadnego instrumentu dętego — zawód krytyka muzycznego, odkrywającego talenty na miarę Lee Morgana, Bobby’ego Timmonsa, Paula Chambersa, Buda Powella, Erica Dolphy’ego czy choćby Herschela Evansa, formułuje krzykliwy nagłówek do brukowca, w którym nie z własnej swej winy tymczasowo pracuje.
Zmasakrowane zwłoki w centrum miasta!!!
Zmasakrowane ciało mężczyzny w średnim wieku odkryło w bagażniku samochodu porzuconego przed jednym ze szpitali w centrum miasta dwóch funkcjonariuszy z patrolu. Według nieoficjalnych źródeł zbliżonych do policji to Carlos Guillermo Sánchez, ps. Carlito, urodzony w zachodniej Hiszpanii właściciel baru ze striptizem, o licznych powiązaniach z półświatkiem. Oficjalną przyczynę zgonu poznamy dopiero po sekcji zwłok, jednak obecni na miejscu zbrodni funkcjonariusze wspomnieli o ranach postrzałowych z broni typu lupara. Z kolei nasz pragnący zachować anonimowość informator sugeruje egzekucję, wykonaną z rewolweru Smith & Wesson Model 29. Poza tym na ciele stwierdzono liczne ciosy zadane nożem, ofiara była więc najprawdopodobniej torturowana. Policja nie wyklucza, że może chodzić o porachunki gangsterskie.
Johnny Green dla „The Great American Tabloid”
Ze względu na młody wiek dziennikarza, jego brak doświadczenia oraz nieporadność sformułowań, czyniących tekst — zgodnie ze słowami szefa działu — „zbyt mało sensacyjnym, a przez to jałowym, miałkim, niezwracającym uwagi, nieprzykuwającym wzroku, nijakim, beznadziejnym, po prostu gównianym”, artykuł nigdy nie ukaże się w takiej formie. Sam dziennikarz umrze na marskość wątroby w wieku 34 lat, osierocając dwuletniego syna, Franka, w tym jednym podobny do swoich idoli.
***
— dwunasta zero zero przy mikrofonie (krótka pauza) w programie nie tyle o jazzie (krótka pauza) co o jazzmanach (krótka pauza) wita frank green (dłuższa pauza) tydzień temu mówiliśmy o charliem christianie (krótka pauza) dziś zaś (krótka pauza) zgodnie z zapowiedzią (krótka pauza) poświęcimy krótki felieton jazzowy innemu wybitnemu gitarzyście (krótka pauza) django reinhardtowi (dłuższa pauza) jean django reinhardt urodził się w roku tysiąc dziewięćset dziesiątym w belgii (krótka pauza) w romskiej rodzinie (dłuższa pauza) skomponował prawie sto utworów (krótka pauza) z których wiele zyskało status standardów jazzowych (krótka pauza) w tym minor swing (krótka pauza) daphne (krótka pauza) belleville (krótka pauza) djangology (krótka pauza) swing ’42 i nuages (dłuższa pauza) ponadto stworzył zupełnie autorski i innowacyjny styl gry na gitarze (krótka pauza) oraz nowy gatunek muzyczny (krótka pauza) nazywany gypsy jazz (dłuższa pauza) zatrzymajmy się jednak na chwilę przy technice gry na gitarze (dłuższa pauza) otóż gdy reinhardt miał osiemnaście lat (krótka pauza) został ciężko poparzony w wyniku pożaru wozu (krótka pauza) w którym mieszkał ze swoją żoną (dłuższa pauza) na połowie ciała miał poparzenia (krótka pauza) pierwszego i drugiego stopnia (krótka pauza) niesprawną prawą nogę (krótka pauza) lekarze chcieli nawet amputować kończynę na co muzyk się nie zgodził (krótka pauza) oraz sparaliżowane dwa palce lewej ręki (krótka pauza) mały i serdeczny (dłuższa pauza) django nigdy nie odzyskał sprawności w tych palcach (krótka pauza) więc solówki grał tylko palcem wskazującym i środkowym a akordy małym i (krótka pauza) serdecznym (dłuższa pauza) w tysiąc dziewięćset (krótka pauza) trzydziestym czwartym założył (krótka pauza) wraz z francuskim skrzypkiem (krótka pauza) stéphane’em grappellim (krótka pauza) quintette du hot club de france (krótka pauza) pierwszy tak wpływowy zespół w kontynentalnej Europie (dłuższa pauza) dość powiedzieć (krótka pauza) jeśli już przy rozpoznawalności jesteśmy (krótka pauza) że grał z takimi gigantami jak adelaide hall (krótka pauza) rex stewart (krótka pauza) louis armstrong (krótka pauza) benny carter (krótka pauza) dizzy gillespie i coleman hawkins (krótka pauza) a w roku tysiąc dziewięćset czterdziestym szóstym odbył trasę koncertową po stanach zjednoczonym wraz z zespołem duke’a ellingtona (dłuższa pauza) jako że reinhardt był romem (krótka pauza) do tego mieszkającym we francji (krótka pauza) nie można nie wspomnieć (krótka pauza) choćby krótko (krótka pauza) o jego losach podczas drugiej wojny światowej (dłuższa pauza) dwa razy próbował uciec z okupowanego kraju (krótka pauza) niestety bezskutecznie (dłuższa pauza) pierwszą próbę przeżył najprawdopodobniej tylko dzięki pomocy oficera luftwaffe (krótka pauza) który nazywał się (krótka pauza) dietrich schulz-köhn (krótka pauza) i był miłośnikiem jazzu (dłuższa pauza) jak wspomnieliśmy (krótka pauza) w czterdziestym szóstym występował z ellingtonem w stanach zjednoczonych potem w czterdziestym dziewiątym nagrywał dla włoskiego studia oraz (krótka pauza) rzecz jasna z grappellim (dłuższa pauza) w tym okresie cierpiał prawdopodobnie na depresję (krótka pauza) nie wywiązywał się ze zobowiązań nie zjawiał na koncertach (krótka pauza) czasem odmawiał wstawania z łóżka (dłuższa pauza) w tysiąc dziewięćset pięćdziesiątym (krótka pauza) pierwszym zamieszkał w samois-sur-seine (krótka pauza) w pobliżu fontainebleau (dłuższa pauza) nadal występował w klubach i zaczął grać na gitarze elektrycznej (krótka pauza) zaczął też eksperymentować z bebopem (dłuższa pauza) dwa lata później (krótka pauza) w tysiąc dziewięćset pięćdziesiątym trzecim zmarł po krwotoku śródmózgowym (dłuższa pauza) ponieważ była akurat sobota i przyjazd zajął lekarzowi cały dzień (krótka pauza) więc po przybyciu mógł już tylko stwierdzić zgon (dłuższa pauza) taki jest smutny koniec opowieści o niełatwym życiu django reinhardta (dłuższa pauza) a teraz django reinhardt i stéphane grappelli specjalnie dla państwa zagrają minor swing
***
Była ciemna styczniowa bezgwiezdna noc, na tyle bezgwiezdna, że nawet siedząc w bardzo głębokiej studni, Sándor nie dostrzegłby żadnych jasnych punktów na niebie. Tyle że siedział nie w studni, lecz w nieumeblowanym pokoju, z jednym tylko materacem pod ścianą z kaloryferem, i opłakiwał śmierć Ilzy, którą dwie godziny wcześniej własnoręcznie udusił. Gdyby ktoś go wtedy zapytał, czy to zabójstwo z miłości, zazdrości czy litości, nie wiedziałby, co odpowiedzieć. Gdyby ktoś go zapytał później, nadal by nie wiedział. W tej chwili był roztrzęsiony wewnętrznie i zewnętrznie, patrzył przed siebie tępym wzrokiem i mocno zagryzał mięsiste wargi. Tylko ręce, jako typowy przedstawiciel swojej profesji, miał spokojne. Przed chwilą obficie zwymiotował, a nawet nie tyle zwymiotował, co widowiskowo się porzygał. Rzygał długo i metodycznie, pojedynczymi zrywami, w których była gwałtowność, której się po swoim wytrenowanym i zahartowanym organizmie nie spodziewał. Powoli wyrzucał z siebie resztki pożywienia i fragmenty tkanek, w głowie mając pustkę, na języku zaś — ohydny słono-kwaśno-gorzki posmak ostatecznej porażki.
***
— dzień dobry (krótka pauza) frank green (krótka pauza) zaczynamy krótki felieton jazzowy (krótka pauza) czyli program nie tyle o jazzie (krótka pauza) co o jazzmanach (dłuższa pauza) tym z państwa którzy się zastanawiają (krótka pauza) czy dziś jest piątkowe południe (krótka pauza) spieszę wyjaśnić że dzisiaj wyjątkowo spotykamy się nie jak zazwyczaj (krótka pauza) w piątkowe południe ale jak zapowiadaliśmy przed tygodniem (krótka pauza) w sobotę o ósmej rano (dłuższa pauza) bez obaw (krótka pauza) w następnym tygodniu wszystko wróci do normy (dłuższa pauza) podczas pierwszego spotkania wspomniałem (krótka pauza) że niektóre felietony będą dłuższe inne zaś (krótka pauza) krótsze (krótka pauza) i dzisiaj (krótka pauza) w tych (krótka pauza) wyjątkowych okolicznościach będzie (krótka pauza) no właśnie trochę krócej (dłuższa pauza) tak więc dziś parę słów o żyjącym w latach tysiąc dziewięćset (krótka pauza) szesnaście tysiąc dziewięćset czterdzieści (krótka pauza) dwa charlesie henrym christianie (krótka pauza) znanym jako po prostu charlie christian (dłuższa pauza) mimo iż największą rozpoznawalność zyskał w latach (krótka pauza) trzydzieści dziewięć (krótka pauza) czterdzieści jeden jako członek sekstetu (krótka pauza) nazywanego królem swingu (krótka pauza) benny’ego goodmana (krótka pauza) to przede wszystkim zapamiętamy go (krótka pauza) obok eddiego durhama (krótka pauza) leonarda ware’a (krótka pauza) eldona shamblina czy george’a barnesa (krótka pauza) jako wirtuoza gitary elektrycznej (krótka pauza) jednego z tych (krótka pauza) i warto tutaj dodać nazwisko django reinhardta (krótka pauza) o którym już za tydzień (krótka pauza) dzięki którym gitara przestała być instrumentem nadającym się tylko do sekcji rytmicznej a stała się pełnoprawnym wyborem solisty i lidera zespołu (dłuższa pauza) co ciekawe (krótka pauza) sam christian nie nagrał ani jednej płyty jako lider (krótka pauza) ukazały się jedynie kompilacje składające się z nagrań w których uczestniczył jako członek sekcji rytmicznej (krótka pauza) obejmujące jego popisy solowe a także rozgrzewki i próby (dłuższa pauza) warto nadmienić że charlie (krótka pauza) pozostając pod wpływem gry przede wszystkim (krótka pauza) lestera younga i herschela evansa (krótka pauza) pragnął (krótka pauza) by jego gitara brzmiała jak saksofon tenorowy (dłuższa pauza) bardzo dużo pracował (krótka pauza) nagrywając z goodmanem (krótka pauza) uczestnicząc w sesjach jazzowych oraz (krótka pauza) grając w klubach (dłuższa pauza) to oraz fakt (krótka pauza) że pod koniec lat trzydziestych zachorował na gruźlicę (krótka pauza) miało najprawdopodobniej wpływ na pogarszanie się stanu zdrowia muzyka (dłuższa pauza) został pochowany w nieoznaczonym grobie w (krótka pauza) bonham w teksasie (dłuższa pauza) a teraz uhonorujmy pamięć o charliem christianie (krótka pauza) świetnym gitarzyście jazzowym który nie dożył swoich dwudziestych piątych urodzin (dłuższa pauza) swing to bop
***
Carlos
nie wiem co zrobiłam źle ale na pewno nie zasłurzyłam na Twoją pogardę. Potraktowałeś mnie gorzej niż dziwkę a przeciesz ja zgodziłam się, bo Cię lubiłam i myślałam, że mnie nie skszywdzisz. Mimo, że wykożystałeś moją naiwność nie żałuję tego co się stało. Teraz nauczona doświatczeniem będę ostrorzniejsza. Mam nadzieję, że kiedyś będziemy potrafili się spotkać i normalnie porozmawiać.
Ilza
***
— jest piątek dwunasta zero zero (krótka pauza) frank green wita i zaprasza na cotygodniowe spotkanie z jazzem (krótka pauza) czyli audycję nie tyle o jazzie (krótka pauza) co o jazzmanach (dłuższa pauza) bohaterem dzisiejszego krótkiego felietonu jazzowego będzie wirtuoz trąbki (krótka pauza) wielki improwizator ery bebopu (krótka pauza) fats navarro (dłuższa pauza) theodore fats navarro urodził się w roku tysiąc dziewięćset dwudziestym trzecim w rodzinie o korzeniach prawdopodobnie afroamerykańsko-kubańsko-chińskich (krótka pauza) prawdopodobnie (krótka pauza) ponieważ wbrew temu (krótka pauza) co znajdziemy w popularnych opracowaniach (krótka pauza) nie jest to pewne (krótka pauza) ponieważ (krótka pauza) nie znamy szczegółów (krótka pauza) więc nie jest to zweryfikowana informacja (dłuższa pauza) zaczynał w latach czterdzieści jeden czterdzieści dwa w orkiestrze (krótka pauza) snookuma russella (dłuższa pauza) niestety nie dysponujemy żadnymi nagraniami z tego okresu (krótka pauza) wiemy jednak (krótka pauza) że unikatowy styl fatsa powstawał w tym czasie głównie pod wpływem roya eldridge’a i (krótka pauza) charliego shiversa (krótka pauza) shaversa (dłuższa pauza) już na początku kariery gdy miał tylko dwadzieścia trzy lata (krótka pauza) grał z charliem parkerem (krótka pauza) choć nie w regularnym składzie (krótka pauza) występował w big-bandach (krótka pauza) u andy’ego kirka i (krótka pauza) billy’ego eckstine’a przed przybyciem do nowego jorku (krótka pauza) a u benny’ego goodmana i lionela hamptona później (krótka pauza) ale przede wszystkim współpracował z takimi nazwiskami jak bud powell coleman hawkins (krótka pauza) howard mcghee kenny clarke (krótka pauza) illinois jacquet (krótka pauza) eddie lockjaw davis (krótka pauza) dexter gordon miles davis dizzy gillespie i (krótka pauza) w najowocniejszym okresie (krótka pauza) w latach czterdzieści osiem czterdzieści dziewięć (krótka pauza) tad dameron z którym nagrał między innymi niezapomniane our delight (krótka pauza) fat girl ice freezes red i symphonette (dłuższa pauza) mimo iż duży wpływ na grę fatsa miał styl dizzy’ego (krótka pauza) to wiele osób uważa że to navarro był lepszym technicznie muzykiem (krótka pauza) wyciągającym wyższe tony bardziej wyrafinowanym o większej lekkości (krótka pauza) co widać zwłaszcza w nagraniach z dameronem (krótka pauza) nieskazitelnie frazującym (krótka pauza) oddającym (krótka pauza) wydawałoby się że bez żadnego wysiłku (krótka pauza) wszelkie kompozycyjne subtelności (dłuższa pauza) opowieść o fatsie navarro nie byłaby niestety kompletna bez wspomnienia o jego problemach zdrowotnych (krótka pauza) to jest uzależnieniu od heroiny nadwadze oraz gruźlicy które przyczyniły się do jego przedwczesnej śmierci (dłuższa pauza) ostatni raz zagrał pierwszego lipca tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego pierwszego roku w birdland z charliem parkerem (dłuższa pauza) po występie trafił do szpitala (krótka pauza) pięć dni później zmarł (krótka pauza) mając zaledwie dwadzieścia sześć lat (dłuższa pauza) dla wszystkich fanów jego twórczości (krótka pauza) the street beat (dłuższa pauza) na saksofonie altowym charlie parker przy fortepianie bud powell (krótka pauza) na perkusji art blakey na kontrabasie curley russell (krótka pauza) na trąbce oczywiście fats navarro (krótka pauza) a nie przepraszam (krótka pauza) jeszcze krótka informacja dotycząca przyszłego tygodnia (krótka pauza) otóż kolejny krótki felieton jazzowy będzie nie w piątek jak zazwyczaj (krótka pauza) lecz wyjątkowo w sobotę (krótka pauza) o ósmej rano (krótka pauza) zatem do usłyszenia w sobotę (krótka pauza) a teraz już the street beat
***
— Czym ty się właściwie zajmujesz? Poza tym, że mnie rozpieszczasz i chronisz przed całym złem tego świata? — Handluję szarzyzną.
***
— dzień dobry (krótka pauza) dwunasta zero zero na zegarach (krótka pauza) frank green przy mikrofonie (krótka pauza) kłaniam się nisko i zapraszam na cotygodniową audycję nie tyle o jazzie co o jazzmanach (krótka pauza) czyli krótki felieton jazzowy (dłuższa pauza) zanim jednak zaczniemy (krótka pauza) chciałem zachęcić państwa do współpracy i współtworzenia programu (dłuższa pauza) jeśli jest jakaś postać o której chcieliby państwo posłuchać (krótka pauza) to proszę do nas pisać na stały adres (krótka pauza) zachodnia trzysta piętnaście czterdziesta czwarta ulica (krótka pauza) sto trzydzieści sześć (krótka pauza) najlepiej z informacjami (krótka pauza) które państwa zdaniem warto przytoczyć (dłuższa pauza) a bohaterem dzisiejszego odcinka będzie art tatum (dłuższa pauza) urodził się w roku tysiąc dziewięćset (krótka pauza) dziewiątym jako (krótka pauza) arthur tatum junior (dłuższa pauza) był dzieckiem obdarzonym znakomitą pamięcią i wybitnym słuchem (krótka pauza) być może rekompensującymi jego (krótka pauza) niepełnosprawność (krótka pauza) gdyż tatum od dzieciństwa chorował na (krótka pauza) zaćmę i nic nie widział na lewe oko (krótka pauza) w prawym zaś miał ograniczoną zdolność widzenia (dłuższa pauza) czerpiąc inspirację ze sposobu gry fatsa wallera i jamesa p (krótka pauza) johnsona oraz earla hinesa (krótka pauza) stworzył własny styl (krótka pauza) charakteryzujący się bezbłędną techniką (krótka pauza) płaską grą (krótka pauza) bardzo szybkim tempem (krótka pauza) perfekcyjnym timingiem oraz (krótka pauza) niesamowitymi zdolnościami improwizatorskimi (krótka pauza) co jest szczególnie widoczne w kontrapunktach (dłuższa pauza) do pozostawania pod wpływem jego stylu przyznawali się bud powell (krótka pauza) thelonious monk (krótka pauza) oscar peterson (krótka pauza) bill evans (krótka pauza) billy taylor (krótka pauza) tete montoliu (krótka pauza) herbie hancock i chick corea (dłuższa pauza) oscar peterson powiedział nawet kiedyś (krótka pauza) że nie było w tym czasie pianisty na którego sposób gry arta nie miałby wielkiego wpływu (dłuższa pauza) najprawdopodobniej w roku tysiąc dziewięćset (krótka pauza) trzydziestym drugim (krótka pauza) został zatrudniony by akompaniować adelaide hall podczas jej występów (dłuższa pauza) prawdziwy przełom w jego karierze nastąpił jednak w roku (krótka pauza) trzydziestym trzecim (krótka pauza) gdy tatum wziął udział w tak zwanym cutting contest czyli fortepianowych starciach najlepszych pianistów (dłuższa pauza) art wygrał z wymagającą konkurencją (krótka pauza) grając tea for two oraz tiger rag (dłuższa pauza) w kolejnych latach pokonał w nieformalnych zawodach takie gwiazdy jak fats waller (krótka pauza) earl hines count basie teddy wilson (krótka pauza) albert ammons marlowe morris (krótka pauza) clarence profit claude hopkins (krótka pauza) harry gibson czy (krótka pauza) pete johnson (dłuższa pauza) w czterdziestym pierwszym nagrał dwie sesje dla decca records z (krótka pauza) big joe turnerem (krótka pauza) w tym wielki przebój (krótka pauza) wee wee baby blues (dłuższa pauza) być może zachęcony sukcesem trzyosobowego zespołu nata kinga cole’a (krótka pauza) tatum w czterdziestym trzecim założył własne trio wraz z gitarzystą tinym grimesem i basistą (krótka pauza) slamem (krótka pauza) stewardem (dłuższa pauza) nagrywali wspólnie przez dwa lata (dłuższa pauza) w czterdziestym czwartym wystąpił w metropolitan opera house dzieląc scenę między innymi z louisem armstrongiem i billie holliday (dłuższa pauza) pod koniec życia (krótka pauza) w połowie lat pięćdziesiątych (krótka pauza) nagrywał z bennym carterem benem websterem (krótka pauza) royem eldridge’em i lionelem hamptonem (dłuższa pauza) ostatni raz wystąpił publicznie w kwietniu pięćdziesiątego szóstego (dłuższa pauza) w listopadzie tego samego roku zmarł (krótka pauza) mając czterdzieści siedem lat (krótka pauza) z powodu komplikacji spowodowanych mocznicą (dłuższa pauza) na zakończenie krótka ciekawostka (dłuższa pauza) tatum podobno spożywał spore ilości alkoholu w trakcie występów (krótka pauza) mimo to jego wykonania charakteryzują się idealnym tempem i timingiem (dłuższa pauza) a teraz mój ulubiony popis wirtuozerskich możliwości arta czyli (krótka pauza) tiger rag
***
Zabrał ją do kina na film gangsterski w gwiazdorskiej obsadzie. Jej bardzo podobał się aktor grający główną rolę, posiadający wszystkie atrybuty męskości, to jest kwadratową szczękę, szerokie ramiona, papierosa w ustach i szklankę whisky w owłosionej ręce, on natomiast poważnie zastanawiał się, czy twórcy skonsultowali z kimkolwiek, jak należy obchodzić się z bronią palną, to znaczy, że nie trzyma się palca wskazującego na spuście, tylko wyprostowany, no i nie nosi się spluwy zatkniętej w ten sposób za pasek, bo można się postrzelić. Sam aktor wydał mu się pretensjonalny, jeśli chcesz być tajniakiem, to nie możesz zachowywać się jak tajniak, tak go uczyli, musisz zachowywać się jak nietajniak, zwyczajnie i przezroczyście, twarz niezapamiętywalna, ubranie nierzucające się w oczy, bez gwałtowności ni porywczości, bez wpatrywania się nachalnie w kogokolwiek, spokój i opanowanie, jak u zwykłego przechodnia, jak u człowieka idealnie przeciętnego. Nie podzielił się z nią tymi myślami, nie chciał dawać wskazówek odnośnie do tego, czym sam się zajmuje. Nie chciał też, by się martwiła. Nie chciał zepsuć jej dobrze zapowiadającego się wieczoru.
***
— jest dwunasta w południe (krótka pauza) ja nazywam się frank green i zapraszam na krótki felieton jazzowy (krótka pauza) w audycji nie tyle o jazzie (krótka pauza) co o jazzmanach (dłuższa pauza) dziś nakreślę państwu nie jedną (krótka pauza) lecz dwie sylwetki wspaniałych trębaczy (krótka pauza) clifforda browna oraz bookera little’a (dłuższa pauza) zacznijmy od browna (dłuższa pauza) urodził się w roku tysiąc dziewięćset trzydziestym (dłuższa pauza) mimo iż zginął w wypadku samochodowym w wieku zaledwie (krótka pauza) dwudziestu pięciu lat (krótka pauza) pozostawił po sobie płyty nagrane z artem blakeyem maxem roachem (krótka pauza) jj johnsonem sonnym rollinsem dinah washington taddem dameronem (krótka pauza) helen merrill (krótka pauza) sarah vaughan lou donaldsonem (krótka pauza) haroldem landem i gigim gryce’em a jego własne dwie kompozycje joy spring i daahoud (krótka pauza) zyskały status standardów jazzowych (dłuższa pauza) jego bardzo wyrafinowany technicznie styl gry (krótka pauza) o ciepłym brzmieniu (krótka pauza) szybkim tempie i innowacyjnym łączeniu akordów (krótka pauza) miał ogromny wpływ na takich trębaczy jak freddie hubbard lee morgan donald byrd (krótka pauza) arturo sandoval oraz wspomniany booker little (dłuższa pauza) kariera (krótka pauza) clifforda rozwijała się bardzo szybko (krótka pauza) nawet wypadek samochodowy w roku (krótka pauza) pięćdziesiątym (krótka pauza) po którym nigdy nie odzyskał pełni zdrowia nie przerwał jego drogi na szczyt (krótka pauza) w dużej mierze wyznaczonej przez wpływ stylu oraz wsparcie ze strony (krótka pauza) fatsa navarro (dłuższa pauza) kwintet browna (krótka pauza) w którym drugim liderem był max roach (krótka pauza) był jednym z ważniejszych zespołów grających hard bop (dłuższa pauza) w roku pięćdziesiątym (krótka pauza) piątym z grupy odszedł harold land a zastąpił go nie kto inny jak (krótka pauza) sonny rollins zmagający się wówczas notabene z uzależnieniem od heroiny (dłuższa pauza) sam clifford brown znany był z niechęci do używek (dłuższa pauza) nie brał narkotyków (krótka pauza) nawet za alkoholem nie przepadał (dłuższa pauza) niestety (krótka pauza) w pięćdziesiątym szóstym zginął w wypadku samochodowym (krótka pauza) wraz z richie’em powellem i jego żoną nancy (dłuższa pauza) nie mniej tragiczna jest historia bookera little (krótka pauza) urodzonego w tysiąc dziewięćset trzydziestym ósmym (dłuższa pauza) little przeżył tylko dwadzieścia trzy lata (dłuższa pauza) nagrywał zarówno jako sideman jak i lider (krótka pauza) z maxem roachem johnem coltrane’em (krótka pauza) erikiem dolphym johnnym griffinem artem davisem (krótka pauza) ronem carterem (krótka pauza) abbey lincoln (krótka pauza) billem hendersonem slide’em hamptonem (krótka pauza) royem haynesem oraz (krótka pauza) frankiem strozierem (dłuższa pauza) w roku swojej śmierci zaczął rozwijać możliwości ekspresji (krótka pauza) wernakularnego idiomu bebopowego (krótka pauza) zapoczątkowanego przez clifforda browna (dłuższa pauza) zmarł w sześćdziesiątym pierwszym z powodu komplikacji związanych z uremią (dłuższa pauza) jako że dzisiejszy odcinek poświęciliśmy dwóm postaciom to wyjątkowo wysłuchamy dwóch utworów (dłuższa pauza) najpierw joy spring clifforda browna (krótka pauza) a zaraz po nim far cry erica dolphy’ego (krótka pauza) z bookerem little’em na trąbce
***
— Jesteś meszuge, wiesz?
Poszli na materace, a po wszystkim Sándor powiedział, że właśnie stała się bardzo niebezpieczną kobietą, choć ona nie do końca zrozumiała, co właściwie miał na myśli. Pojął też, w tej samej chwili, że sam właśnie okazał słabość, opuszczając gardę, wystawił się na ciosy, ponieważ ta kobieta może złamać mu serce, a jeśli ona złamie mu serce, to on złamie komuś kark, przywiązanie zawsze ma swoją cenę i na pewno wcześniej niż później upomni się o ofiarę z niewinności. Teraz ona może, nawet nieświadomie, wydać wyrok na kogokolwiek, w tym na siebie bądź niego, niech to szlag.
***
— dzień dobry (krótka pauza) jest piątek (krótka pauza) godzina dwunasta w południe (krótka pauza) ja nazywam się frank green (krótka pauza) a to jest druga audycja z cyklu krótki felieton jazzowy (dłuższa pauza) po raz drugi już spotykamy się w piątek o dwunastej (krótka pauza) a ja znów będę państwu opowiadał o (krótka pauza) no właśnie (krótka pauza) nie tyle o jazzie (krótka pauza) co o jazzmanach (dłuższa pauza) w pierwszym odcinku przedstawiłem sylwetkę johna coltrane’a (krótka pauza) dziś natomiast chciałbym opowiedzieć krótko o innym wcześniejszym geniuszu saksofonu altowego i tenorowego (krótka pauza) charliem parkerze (dłuższa pauza) charles charlie parker junior (krótka pauza) znany również jako bird i yardbird (krótka pauza) urodził się w roku tysiąc dziewięćset dwudziestym (dłuższa pauza) naukę gry na saksofonie rozpoczął w wieku jedenastu lat (dłuższa pauza) wspominając ten okres (krótka pauza) powie że przez (krótka pauza) trzy do czterech lat ćwiczył po piętnaście (krótka pauza) godzin dziennie (krótka pauza) piętnaście godzin dziennie (dłuższa pauza) wczesny wpływ na jego grę miały (krótka pauza) niewątpliwie nagrania big bandów counta basie’ego i benniego motena oraz (krótka pauza) jego mentor buster smith (dłuższa pauza) do roku (krótka pauza) trzydziestego dziewiątego występował głównie w klubach z grupą jaya mcshanna (krótka pauza) szlifując technikę (krótka pauza) w tym bardzo szybkie tempo (krótka pauza) wysokie tony (krótka pauza) charakterystyczne frazowanie (krótka pauza) oraz innowacyjne podejście do zmian akordów (dłuższa pauza) warto nadmienić że ulubionym interwałem parkera była (krótka pauza) kwinta zmniejszona (krótka pauza) czyli tryton (dłuższa pauza) w trzydziestym dziewiątym przeprowadził się do nowego jorku (krótka pauza) gdzie grał u boku (krótka pauza) dizzy’ego gillespiego u earla hinesa (dłuższa pauza) tam też przyłączył się do grupy młodych muzyków (krótka pauza) do której (krótka pauza) poza gillespiem (krótka pauza) należeli też pianista thelonious monk gitarzysta charlie christian i (krótka pauza) perkusista kenny clarke którzy pragnęli tworzyć muzykę (krótka pauza) której oni (krotka pauza) oni czyli (krótka pauza) biali liderzy zespołów swingowych (krótka pauza) nie będą w stanie zagrać (dłuższa pauza) tak narodził się bebop (krótka pauza) a bird był bodaj najważniejszą postacią tego rewolucyjnego wtedy ruchu (dłuższa pauza) sam bebop (krótka pauza) na początku deprecjonowany przez krytyków i starszych muzyków (krótka pauza) a dodatkowo nieobecny (krótka pauza) z powodu trwającego dwa lata strajku muzyków (krótka pauza) zyskał rozpoznanie dopiero w roku (krótka pauza) czterdziestym piątym (dłuższa pauza) sesja nagrana w tym roku dla wytwórni savoy (krótka pauza) z parkerem na saksofonie (krótka pauza) gillespiem i milesem davisem na trąbce (krótka pauza) basistą curlym russellem i perkusistą maxem roachem została okrzyknięta (krótka pauza) najlepszą sesją jazzową w historii (dłuższa pauza) wielkim marzeniem charliego parkera (krótka pauza) dodajmy że zrealizowanym w roku czterdziestym (dłuższa pauza) dziewiątym (krótka pauza) była współpraca z sekcją smyczkową (dłuższa pauza) był miłośnikiem twórczości igora strawinskiego i zwolennikiem third streamu (krótka pauza) czyli łączenia jazzu z muzyką klasyczną (dłuższa pauza) efektem takiej współpracy jest album charlie parker with (krótka pauza) strings (krótka pauza) na którym znalazły się między innymi (krótka pauza) summertime gershwina (krótka pauza) just friends (krótka pauza) april in paris i (krótka pauza) everything happens to me (dłuższa pauza) w pięćdziesiątym trzecim bird grał w massey hall w toronto (krótka pauza) razem z trębaczem dizzym gillespiem (krótka pauza) pianistą budem powellem (krótka pauza) perkusistą maxem roachem i basistą charlesem mingusem (dłuższa pauza) jeszcze jako nastolatek bird uzależnił się od morfiny (krótka pauza) którą podawano mu w szpitalu po wypadku samochodowym (dłuższa pauza) później doszło do tego uzależnienie od heroiny i alkoholu (krótka pauza) z którego nigdy (krótka pauza) pomimo podejmowanych prób odwykowych (krótka pauza) się nie wyleczył (dłuższa pauza) niedotrzymujący umów niezjawiający się na koncertach (krótka pauza) zapożyczający się gdzie popadnie (krótka pauza) bird nadal sporo grał i (krótka pauza) nagrywał (krótka pauza) głównie dla wytwórni savoy i dial (krótka pauza) przede wszystkim z davisem i roachem (dłuższa pauza) charlie parker zmarł (krótka pauza) dwunastego marca tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego piątego roku (krótka pauza) w wieku trzydziestu czterech lat (krótka pauza) w apartamencie należącym do baronessy (krótka pauza) pannoniki de (krótka pauza) koenigswater (krótka pauza) mecenaski i miłośniczki jazzu (dłuższa pauza) jako oficjalną przyczynę śmierci podano komplikacje związane z zapaleniem płuc i (krótka pauza) przedziurawionym wrzodem (krótka pauza) choć wiadomo (krótka pauza) że muzyk cierpiał też na zaawansowaną marskość wątroby oraz miał zawał mięśnia sercowego (dłuższa pauza) koszty pogrzebu pokrył z własnej kieszeni dizzy gillespie (dłuższa pauza) ciało spoczęło na lincoln cemetery w missouri (dłuższa pauza) mimo iż bird był ateistą (krótka pauza) rodzina zdecydowała się na pochówek chrześcijański (dłuższa pauza) poza niemożliwym do przecenienia wpływie (krótka pauza) wpływem jaki wywarł na innych muzyków (krótka pauza) parker był też (krótka pauza) w latach czterdziestych (krótka pauza) ikoną subkultury hipsterów oraz (krótka pauza) w pięćdziesiątych (krótka pauza) beatników (dłuższa pauza) wśród jego najważniejszych kompozycji należy wymienić ornithology bloomdido (krótka pauza) ah-leu-cha (krótka pauza) confirmation constellation (krótka pauza) moose the mooche (krótka pauza) yardbird suite donna lee (krótka pauza) scrapple from the apple (krótka pauza) billie’s bounce barbados swingmatism (dłuższa pauza) długo się zastanawiałem (krótka pauza) który utwór (krótka pauza) birda powinienem dzisiaj państwu puścić (dłuższa pauza) zdecydowałem się na master take kompozycji (krótka pauza) zatytułowanej confirmation (dłuższa pauza) zapraszam do wysłuchania (dłuższa pauza) charlie bird parker (krótka pauza) confirmation
***
Można powiedzieć, że poznał ją w pracy. Był cynglem mafii, wykonywał wyroki na konfidentach, kombinatorach, konkurencji i wszystkich innych na „k”, „ch” i „rz”, dorabiając od czasu do czasu wymuszaniem haraczy i egzekwowaniem długów. Nosił przy sobie ulubioną, niezawodną broń Smith & Wesson Model 29, chętnie sięgał po kastet, za cholewę buta miał zatknięty poręczny nóż. Miał kwadratową szczękę, szerokie ramiona, papierosa w ustach i szklankę whisky w owłosionej ręce. Ona była dziewczyną jednego z żołnierzy Carlita, ambitnego capo, który biegał dla pana V. Gdy ukochany podbił jej oko, a następnie przestał odbierać telefony i sprawdzać pocztę, uznano, że ktoś go zniknął i nikt nie zadawał dodatkowych a zbędnych pytań. Sándor zaopiekował się Ilzą, bo rozczulała go jej kruchość, rozmazany makijaż i to, że wszystkiego się bała. Ona mu powtarzała, że czuje się przy nim bezpieczna.