Stepping Out Into This Almost Empty Road
Monika Orpik
Stepping Out Into This Almost Empty Road przygląda się procesowi przejścia pomiędzy idyllą a koszmarem politycznej represji – chwili, oddzielającej zbieranie jabłek w sadzie od użycia gazu łzawiącego na ulicy. Łącząc materiał fotograficzny i tekst, książka dotyka trwałego stanu zawieszenia, nierozerwalnie związanego z pojęciem migracji. Co się dzieje, gdy musisz zostawić coś w jednym miejscu i zacząć to budować od nowa gdzie indziej? Na czym ufundować poczucie tożsamości, jeśli posługujesz się dialektem odrzuconym jako język? Koncentrując się na doświadczeniach konkretnej społeczności, Stepping Out Into This Almost Empty Road jednocześnie uwidacznia to, co uniwersalne w kontekstach przemiany.
Świadoma problemów reprezentacji, jakie nastręcza politycznym narzędziom fotografii relacja oglądanego do oglądającego, Orpik oparła swój projekt na dynamice zaproszenia do współpracy, unikając intruzywnego podejścia do indywidualnej i grupowej prywatności. Spotkanie było dla autorki ważniejsze, niż jego końcowy efekt. Społeczność została więc przedstawiona w książce na zasadach wybranych przez nią samą, zostawiając po sobie ślad jedynie w tekście i na fotografiach przedmiotów oraz krajobrazów, otaczających ją w codziennym życiu. Sam proces powstawania książki stał się dzięki temu refleksją nad naturą sąsiedztwa, doświadczeniem migracji i tym, jak różnorodność może zbliżać do siebie ludzi.
Na tle protestów przeciwko wyborom na Białorusi w 2020 roku oraz trwającego kryzysu uchodźczego na wschodniej granicy Polski, w debacie publicznej stale pojawiają się pytania o intersekcjonalną solidarność i pogranicze. Twarze naszych sąsiadów, postrzeganych przez innych Europejczyków jako obcy, stały się nam znajome. Na potrzeby Stepping Out Into This Almost Empty Road, Orpik zdecydowała się odejść od języka polskiego, w którym oryginalnie zostały przeprowadzone wywiady. Przedstawiając w książce białoruskie i angielskie tłumaczenia rozmów, autorka nie tylko czyni je bardziej dostępnymi szerszemu gronu czytelników – prezentuje również zawarte w nich doświadczenia w języku, który dla wielu symbolizuje wolną Białoruś.
