Gdy spojrzysz mi w oczy dwa razy, rozchylę usta lub zacisnę pięści – fotografie z archiwum IPN (18.08 – 22.09.2022)

Jak widać, to konkretne archiwum jest bardzo pojemnym zasobem. Znajdziemy tam fotografie spraw ważnych dla polskiej historii, jak i dowody banalności ludzkich działań, małych przestępstw czy niesubordynacji. Ich wspólnym mianownikiem jest przemoc. Wyrażona przez obraz ludzkiego trupa lub seksualny akt, podglądany czujnym okiem agenta systemu.

Z perspektywy aparatu opresji wszystko jest ciekawe i ważne, nic nie jest na tyle nieistotne, aby można to było pominąć. Tak jak wszystkie sprawy związane z pamięcią i w tym przypadku natkniemy się na to, co jest wyparte i niewygodne. Dlatego przemilczenie jest tak niezwykle istotnym tropem, bo to, co nie udokumentowane, może być zwyczajnie niebezpieczne.

Na co patrzy system, co go interesuje i jak to patrzenie odsłania sam system?
Ta wystawa to kolejna próba zadania pytań o historię, pamięć i naszą przeszłość.

Książka How to look natural in photos autorstwa Beaty Barteckiej i Łukasza Rusznicy jest częścią prezentowanej wystawy.

Łukasz Rusznica (1980) fotograf i kurator, w praktyce artystycznej skupiony głównie na książce fotograficznej. Prowadzi galerię MpM14 we Wrocławiu.

Tomasz Stempowski (1971) historyk i archiwista IPN, autor i współautor artykułów i wydawnictw książkowych, m.in.: Piaszczyste drogi karpatczyków. Fotografie kpt. Karola Angermana z lat 1940‒1944, Zbiór fotografii Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Polskie drogi przez Szwajcarię. Losy żołnierzy 2. Dywizji Strzelców Pieszych 1940–1945 na fotografiach ze zbiorów Muzeum Polskiego w Rapperswilu, Oblężenie Warszawy w fotografii Juliena Bryana, Kariera SS-Oberscharführera Hermanna Baltruschata 1939–1943. Album fotograficzny funkcjonariusza Einsatzgruppe i Geheime Staatspolizei na ziemiach polskich wcielonych do Rzeszy, Prawo w filmie. Prowadzi bloga o fotografii historycznej – fototekst.pl.